Каруулу улус ла аайына чыгар сурактар

1. Тойго кычыратан улустыҥ тоозы, кычыру бичиктер
2. Тойды öткÿрер jер, öй.
3. Казандар, айак-казан, калбактар ла о.ö.
4. Тойдоҥ озо аш-курсак бышкан кийнинеҥ, тузагалакта, бастыра аш-курсакты От-Энеге амзадып, алтай-Кудайдаҥ алкыш-быйан сураар, алканар (той-jыргал jакшы öтсин, бала-барка jакшы jатсын). Кем каруулу, кем öткÿрер: чум-jаҥ оҥдоор тоомjылу jаан кижи.
5. Кöжöгöни кöктööри (ак бöстöҥ кееркедип, сары, чаҥкыр, јажыл, кызыл öҥдÿ чачактар кöктööр, бöстиҥ ортозында jик jок болор учурлу (Кош-Агаш ичинде башка). Билениҥ, jурттыҥ таҥмазын саларга jараар).
6. Кöжöгö буулайтан кайыҥга баратан улус (сÿттÿ, кыйралу 2 кижи ийер, аказы ол эмезе таайы ла jеени, сууныҥ jанынаҥ албас, суу кечире барбас, кайыҥды алкыш айдып, суранып кезер, бажы айры болбозын). Экелеле, белетейле, алкап туруп кöжöгöни кайыҥга буулаар, алдынаҥ алынган бÿрлерин тÿнÿкке ле каалгага буулап jат. Керек: сÿт; кыйра; кайыҥды неле кезер.
7. Кöжöгöниҥ кайыҥдарын тудар jеендери (уулдыҥ, кыстыҥ). Олордыҥ кеп-кийими.
8. Учурлу jаҥарлайтан улус. Бÿдÿн тойго эмезе кажы ла бöлÿгине. Јаҥарларды озолондыра берип салар, ол эмезе бойлоры јакшы билер улус.
9. Тепши салары: кем каруулу, канча тепши, кемниҥ алдына (јииттердиҥ ле о.ö.). Айактарды тоолоп, озолондыра белетеер. Керек: кичинек, јабыс стол, айактар.
10. Кудаларды уткыыры. От белетеп салар, улус баспас эдип, jалбак темирдин ÿстине – jайладып саларга эпту болзын деп. Сÿт, быштак, эт, курутту тепшилер. Тепшилерди кем белетеер, тудунар, алтай аракыны кем урар, jаҥарлары. Керек: тепшилер; чööчöйлöр; от камызар темир.
11. Келинди кайда, кемниҥ айылына отургызары: кÿнчыгыш jаар уулдыҥ jуук тöрööни эмезе јаҥыс сööктÿ кижи, jакшы jаткан, толо биле; јол, суу кечире эмес.
12. Чач öрöтöн jеҥелер (сол jанынаҥ уулдыҥ, оҥ – кыстыҥ, jакшы jаткан, бала-баркалу улустаҥ). Кеп-кийимдÿ болзын деп, чач öрÿштиҥ јаҥарларын озолондыра рензин деп айдар. Керек: јап-јаҥы тарак; чач тутурар ленталар; чачтыҥ јигин сÿртерге айак, сÿт, арчын, сарју.
13. Кöжöгö ачар кижи – уулдыҥ таайы (аказы). Неле ачар (кызыл колло ачпас, арчынла, камчыла, бычактын кыныла, алкыштар айдып тура). Керек: камчы эмезе арчын, бычактыҥ кыны, мылтык.
14. Тойды, башпаады баштап, öткÿретен кижи (таайы, эмезе ол ло кöжöгö ачар кижи). Озо Алтайына, оноҥ От-энеге алкыштар, оноҥ балдарга. Керек: отко уратан ÿс; арчын; кыйралар; каазы jуу.
15. Башпаадыда алкыш сöстöр айдар улус, тоомjылу улустаҥ. Шоодып, кокырлап неме айтпас.
16. Белкенчек: кем кайнадар, качан, нениҥ белкенчеги (ат, кой).
17. Белкенчек jетирери. Кем каруулу; канча кижи барар; канча кöлÿк; шаалтаны белетеп сугар; jолой кем jаҥдаар, алкыш-быйан сураары. Керек: кыйра; сÿт; алтай аш-курсак; чööчöй; калбак; арчымак; белкенчектиҥ эди; шаалта.
18. Келинди айылдадыш. Кем каруулу; качан; канча айылга; кем кожо кирер; кандый машиналарла барар. Айылдадатан айылдарга айдып салар. Керек: сыйлары, курлары, аш-курсагы, јаҥарлары.
19. Байталбаш: озолондыра кайнадар. Кем кайнадар, качан? Керек: айак, тепши, бычак.
20. Кудаларды ÿйдежери. Каруулу улус, кур курчаар улус, jаҥарлары. Керек: курлар, сыйлар.
21. Торт јакыдып салган болзо, тортко барары. Каруулу кижи, машина, öйи. Керек: јаан, јалбак агаш.
22. Чечекке барары. Каруулу кижи, машина.
23. Улус jангылап тургажын: ÿйдежер улус, курсак салар улус. Керек: пакеттер.
24. Кöлÿктер jарандырар кижи. Кандый кöлÿктер, канча, неле. Айса болзо аҥылу агентстволорго баштанар. Керек: кееркедер не-немелер.
25. Јииттердиҥ кöлигине тагар «јÿстÿктер» («кольца на машину») – озолондыра прокатка эмезе садып алар.
26. Регистрацияныҥ кийнинде јииттердиҥ маҥтатканына («катание»): маршрут, канча машина. Каруулу кижи. Керек: фужерлер, стакандар, шампан, алама-шикир, курсак; ручка, чаазын – кыс öбöкöзин чийер болзо; чечектер – памятникке саларга (айса болзо регистрацияда сыйлаар кем).
27. Акчала сыйларды тудар кижи.
28. Сыйлар: салар jер; каруулу кижи; колго алар кижи; тартар машиналар, улус.
29. Удлинительдер, розеткалар.
30. Кокыр-ойындар öткÿрер кижи (тамаданаҥ öскö). Болор бо? Кем? Кандый ойындар.

Кыстыҥ јööжöзи

1. Баш кайырчак јакыдары

2. Кийистерин кöктööри

3. Кеп-кийими